Chemia - 130 godzin zajęć

Komentarz do matury 2022

Egzamin maturalny z chemii 16 maja br. został przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 20 marca 2020 r.

Arkusz egzaminacyjny z chemii zawierał 35 zadań otwartych i zamkniętych. Wśród zadań zamkniętych, za które można było otrzymać w sumie 8 punktów dominowały zadania typu wybierz i zaznacz (z.92, z.10, z.12.3, z.22, z.26, z.32). Dwanaście zadań składało się z minimum dwóch części sprawdzających umiejętności reprezentujące różne wymagania ogólne i szczegółowe. Za poprawne rozwiązanie zadań rachunkowych (np. z.5, z.11, z.15, z.19, z.23 czy z.30) można było uzyskać 12 punktów. Zadania maturalne zawierały różnorodne materiały źródłowe takie jak tabele (z.2 , z.20), wykresy (z.4, z.18) czy informacje opracowane na podstawie  publikacji naukowych (z.3, z6., z.18, z.31).

Zadania egzaminacyjne sprawdzały umiejętności złożone, w tym umiejętność myślenia naukowego czy projektowania doświadczeń. Zadania egzaminacyjne sprawdzały wiadomości oraz umiejętności w trzech obszarach wymagań:

- wykorzystanie i tworzenie informacji (np. z. 11, z. 28, z. 30 czy z. 31),

- rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów (np. z.4, z.8.3, z. 22, z. 24 , z.27 czy z. 34)

- opanowanie czynności praktycznych (np. z.7, z.9, z.12, z. 13,z. 14 czy z.33).

Stopień trudności zadań jest kwestią indywidualnych umiejętności i przygotowania. Do najtrudniejszych zadań zazwyczaj są zaliczane zadania rachunkowe i myślę, że tak było i tym razem. Szczególnie trudne mogły okazać się zadania dotyczące hydratów (z.19); zadanie 23,  w którym należało obliczyć wyrażoną w procentach objętościowych zawartość etynu w mieszaninie zawierającej etan, eten i etyn, czy zadanie 11, którego polecenie brzmiało „oblicz w procentach masowych zawartość węglanu sodu w analizowanej mieszaninie” oraz zadanie 5, w którym należało obliczyć jaki procent liczby moli wyjściowej mieszaniny stanowiła substancja A.

W tegorocznym arkuszu znalazła się także grupa zadań sprawdzających typowe umiejętności chemiczne:

- umiejętność zapisywania równań reakcji na podstawie opisu ich przebiegu w formie cząsteczkowej (z.3.3, z.6.2) lub jonowej (z.7)

- umiejętność zapisywania równania reakcji hydrolizy anionowej (z.17.1)

- rysowania wykresu na podstawie danych zawartych w tabeli (z.20.1)

- określania stopni utlenienia atomów węgla w związkach organicznych (z.34).

Elementarne wiadomości:

- dotyczące aktywności miedzi (z.8.1)

- identyfikacji grup funkcyjnych (z.8.3)

- wpływu stężenia na szybkość reakcji chemicznych (z.9.1)

- rozdziału mieszanin jednorodnych (Z.10)

- przebiegu reakcji nitrowania benzenu (z.22)

W trakcie całorocznego kursu przećwiczyliśmy wszystkie wymagane umiejętności i wiadomości rozwiązując ponad tysiąc różnorodnych zadań. Nasi kursanci na pewno zauważyli, że wiele zadań z tegorocznej matury ma swój odpowiednik w materiałach, z których korzystaliśmy w trakcie kursu. Na przykład w repetytorium cz. I była opisana metoda otrzymywania kwasu ortoborowego w reakcji chlorku boru z wodą, o której była mowa w zadaniu 3.

Tak więc mam nadzieję, że systematyczna i wytrwała całoroczna praca naszych kursantów zaowocuje uzyskaniem przez nich satysfakcjonujących wyników na egzaminie maturalnym.

                                                                                        dr Urszula Pietrasik

 

Komentarz do matury 2020

Matura z chemii 2020

 

17-go czerwca bieżącego roku miała miejsce szósta edycja egzaminu maturalnego z chemii w nowej formule dla absolwentów liceum ogólnokształcącego, a piąta dla absolwentów techników. Z uwagi na zaistniałą sytuację epidemiologiczną, związaną z ogłoszeniem przez Światową Organizację Zdrowia pandemii, terminy wydrukowane na stronie tytułowej arkuszy egzaminacyjnych oraz terminy, w których egzamin z każdego przedmiotu został faktycznie przeprowadzony, różnią się (w przypadku egzaminu z chemii termin wydrukowany na stronie tytułowej arkusza to 11 maja).

Wśród najczęściej wybieranych przedmiotów dodatkowych chemia, podobnie jak w roku 2019, plasowała się na szóstym miejscu po języku angielskim, geografii, matematyce, języku polskim, biologii, przy czym procent uczniów wybierających chemię jako przedmiot dodatkowy zmalał z 15% w 2019 roku do 9,4% w 2020 (edycja majowa, egzamin przeprowadzony faktycznie w czerwcu).

Po tej krótkiej analizie danych statystycznych przejdę do analizy arkusza maturalnego.

Poziom trudności arkusza maturalnego z chemii w bieżącym roku był zbliżony do tego z zeszłego roku. Arkusz maturalny z chemii zawierał 40 zadań, wśród których zdecydowaną większość stanowiły zadania otwarte.
Arkusz egzaminacyjny z chemii składał się z 40 zadań otwartych i zamkniętych, spośród których dziewięć składało się z dwóch części, a jedno – z trzech części sprawdzających różne umiejętności. Łącznie w arkuszu znalazło się 51 poleceń różnego typu, które sprawdzały wiadomości oraz umiejętności w trzech obszarach wymagań: (i) wykorzystanie i tworzenie informacji (15 poleceń, za rozwiązanie których można było otrzymać łącznie 16 punktów), (ii) rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów oraz (iii) opanowanie czynności praktycznych (36 poleceń, za rozwiązanie których można było otrzymać łącznie 44 punkty). Generalnie zadana sprawdzają umiejętności złożone i wymagają nie tylko znajomości pojęć, ale także umiejętności analitycznego myślenia. Za rozwiązanie wszystkich zadań zdający mógł otrzymać 60 punktów.

Zadania maturalne sprawdzały umiejętności:
- rozumowania, argumentowania i wnioskowania (np. z. 4.2, 5, 10, 12, 13.1, 20, 23, 24.2, 26, 27.2, 31, 34, 35.2)
- wykorzystania informacji z różnych źródeł (np. wykres – z.3, 10, 12; schemat przemian z. 28, 29, 30, 32, 36; rysunek doświadczenia z.13.2, 17, 18, 19, 20, 21, 35, 38, 39 wzory związków chemicznych z. 24, 25, 34, 35.1, wartości stałych z karty wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych z. 26)
- projektowania doświadczeń chemicznych i interpretowania wyników (np. z.13.2, 17.1, 18, 19, 20, 21, 31, 35.2, 40)
- wykorzystania narzędzi matematycznych do opisu i analizy zjawisk i procesów (np. z. 7, 9, 14, 16, 27.1, 37)

Zadania sprawdzały przede wszystkim umiejętności złożone, dlatego, aby zdobyć 1 punkt należało wykazać się wieloma umiejętnościami i wykonać kilka czynności. Zadania były zróżnicowane zarówno pod względem sprawdzanych wiadomości i umiejętności, jak i poziomu trudności. Informacje wstępne do niektórych zadań zawierały treści nie ujęte w podstawie programowej, które były omawiane w trakcie całorocznego kursu, np. z.13 dotyczące buforów czy z. 35 dotyczące anomerów.

Porównując tegoroczny arkusz z arkuszem z 2019 roku, ilość możliwych punktów do zdobycia za rozwiązanie zadań rachunkowych była bardzo podobna (27% wszystkich możliwych punktów do zdobycia). Co najmniej 17% punktów można było otrzymać za poprawne rozwiązanie zadań dotyczących projektowania doświadczeń, przewidywania obserwacji towarzyszących zachodzącym przemianom oraz zapisania równań reakcji zachodzących w zaprojektowanym doświadczeniu, np.:

  • zadanie 13 dotyczyło właściwości roztworów buforowych
  • w zadaniu 15 należało uszeregować jony kompleksowe zgodnie ze wzrostem ich trwałości – na podstawie obserwacji wymienionych we wstępie do zadania
  • zadanie 17 sprowadzało się do porównania reaktywności różnych metali (Al, Ag, Au, Sn, Cu) i wyboru odpowiednich odczynników potrzebnych do prawidłowego przeprowadzenia doświadczenia
  • zadanie 18 dotyczyło otrzymywania wodorotlenku cynku oraz znajomości jego właściwości amfoterycznych
  • zadania 19-21 dotyczyły właściwości siarczanu(IV) sodu oraz kwasu siarkowego(IV)
  • zadanie 31 sprawdzało znajomość wykrywania ugrupowania fenolowego w związku za pomocą jonów żelaza(III) – Fe3+
  • zadanie 35.2 odnosiło się właściwości redukujących disacharydów oraz cukrów prostych
  • doświadczenie w zadaniu 40 dotyczyło reakcji ksantoproteinowej (wykrywanie ugrupowania fenylowego za pomocą stężonego kwasu azotowego (V))

Wśród zadań zamkniętych dominowały zadania jednokrotnego wyboru – zadanie 2 (3 związkom należało przyporządkować odpowiednią temperaturę wrzenia), zadanie 3 (należało wybrać dwa odpowiednie wykresy ilustrujące zmianę wybranych zależności fizycznych), zadanie 4.1 (przyporządkowanie substancji tworzących kryształy), zadanie 13.2 (określenie w których probówkach otrzymano roztwory buforowe), zadanie 15 (uszeregowanie jonów kompleksowych), zadanie 17.1 (wybór jednego metalu w zestawie I oraz wybór jednego odczynnika w zestawie II), zadanie 18.1 (wybór probówek, w których pozostał biały osad wodorotlenku cynku) i 24.2 (ocenienie poprawności opisu), zadanie 27.1 (wybór odpowiedniej aminy), zadanie 30 (określenie stopni utlenienia atomów węgla w tryptofanie i 5-hydroksytryptofanie), zadanie 35.1 (podanie odpowiedniego anomeru, który tworzy jednostki glukozowe w cząsteczce trehalozy).

Wśród zadań zamkniętych były także 2 zadania typu prawda / fałsz (zadania 25 i 32) oraz zadania w których należało wybrać i zaznaczyć jedno określenie spośród kilku podanych w nawiasach, np. z.5 (dotyczące cząsteczki fosgenu), 10 (dotyczące równowagowego stopnia przemiany NO w NO2), 12 (druga część zadania dotyczyła porównania wartości stężeniowych stałych równowagi reakcji dimeryzacji NO2 w różnych temperaturach), 13.1 (druga część zadania dotyczyła określenia jak zmieni się stężenie zasady Bronsteda po wprowadzeniu do buforu mocnego kwasu), 20 (wybór słabego kwasu Bronsteda), 26 (porównanie mocy zasad Bronsteda oraz sprzężonych z nimi kwasów Bronsteda na podstawie wartości Kb), 31 (zadanie dotyczyło odróżnienia serotoniny i melatoniny),
Wszystkie umiejętności sprawdzane podczas egzaminu maturalnego były ćwiczone w trakcie kursu, a w szczególności zadania dotyczące procesów utleniania i redukcji oraz obliczania stopni utlenianie (wyjątkowo duża liczba zadań w tegorocznym arkuszu dotyczyła tych umiejętności), np. z. 1, 8, 11, 17, 28, 29, 30, 35.2, 
Uzyskanie wysokiego wyniku na egzaminie maturalnym wymaga bardzo konkretnych kompetencji, których zdobycie jest konsekwencją systematycznej i wytrwałej pracy w ciągu całego kursu, w trakcie którego rozwiązaliśmy ponad tysiąc różnorodnych zadań i przećwiczyliśmy wszystkie wymaganie umiejętności i wiadomości.

z pozdrowieniami dla Maturzystów

Dr Agnieszka :)